25 AB liderinin 16 Aralık gecesi yemeği

Prof. Dr. Ata ATUN

11 Aralık 2004 Saat : 1:19

Hollanda Dönem Başkanlığının hazırlamakta olduğu Türkiye ile ilgili AB Zirve kararına ilişkin nihai taslak, Perşembe gecesi yenecek resmi yemekte 25 AB liderine sunulacak ve dananın kuyruğu orada kopacak.

25’lerin yemeğinin düzenleneceği bu çok önemli ve kritik Perşembe gecesi, aynı zamanda Türkiye’nin AB üyelik sürecini VETO edip etmeme kararını alacak olan Rum yönetimi için de bir sınav ve Türkiye ile pamuk ipliğine bağlı ilişkilerini koparma veya sağlamlaştırma gecesi olacak. Rumlar 16 Aralık gecesi tüm politik hünerlerini göstermek ve Bizans’tan miras aldıkları politik becerilerini ortaya koymak zorunda.

Rum Hükümeti öncelikle, zirve kararlarında Türkiye-Kıbrıs (Rum) Cumhuriyeti ilişkilerinin normalleşmesi sürecinin başlatılmasının yer almasını istiyor. Dolayısıyla, Türkiye’nin Kıbrıs (Rum) Cumhuriyetini tanımasını ve iki “Devlet” arasında diplomatik ilişki kurulmasını talep ediyor. Zirve taslağında Gümrük Birliği anlaşmasının ilgili protokolünün Kıbrıs (Rum) Cumhuriyeti ile ne zaman imzalanacağına dair kesin bir ifade olmamasından son derece rahatsızlar.

Hollanda Daimi Temsilcisi Tom Dembrain Brüksel’de yaptığı açıklamada Hollanda Dönem Başkanlığının, Kıbrıs (Rum) Cumhuriyetinin Türkiye tarafından tanınması konusunda bir uzlaşı formülü sunacağını açıkladı. Bu uzlaşı önerisi, Kıbrıs (Rum) Cumhuriyetinin, Türkiye’ye üyelik müzakerelerine başlama tarihi verilmesine onay mı vereceğini yoksa veto mu kullanacağının zeminini oluşturacak.

Bu nedenle 17 Aralık tarihi yaklaştıkça Kıbrıs (Rum) Cumhuriyetindeki huzursuzlukta aynı oranda büyümektedir. Bir tarafta Türkiye’den olmazsa olmaz istekleri ve VETO yetkileri var, diğer tarafta, VETO kullanırsa kendisine aba altından gösterilen SOPA var.

Kıbrıs (Rum) Cumhuriyeti daha önceleri ısrarla öne sürdüğü 5 şartı biraz yumuşattı ve bunların sayısını üçe indirdi. Şimdi Rum Hükümeti, 17 Aralıktan evvel peşinen şu üç noktayı elde etme gayreti içinde:

Zirve kararında Kıbrıs (Rum) Cumhuriyeti -Türkiye ilişkilerinin normalleştirilmesi prosedürünün başlatılacağının açıkça belirtilmesi ve bu prosedürün ana temasının Kıbrıs (Rum) Cumhuriyeti’nin Türkiye tarafından tanınması ve iki devlet arasında diplomatik ilişki kurulmasının olması.
Lefkoşa’nın halen elde ettiği ve Hollanda dönem başkanlığının sonuç taslağının 19. paragrafında yer alan Türkiye’nin gümrük birliğinin, Kıbrıs (Rum) Cumhuriyetini de içine alacak şekilde genişletilmesi.
Gümrük birliğinin genişletilmesine ilişkin protokolün, AB-Türkiye üyelik müzakerelerinin başlaması öncesinde Ankara hükümeti tarafından imzalanarak garanti edilmesi.

Bu üç nokta Kıbrıs (Rum) Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Yorgo Yakovu tarafından, İngiltere Hükümetinin destek vermesi talep edilerek, İngiltere Dışişleri Bakanı Jacques Straw kanalı ile Başbakan Blair’e iletildi.

Aynı şekilde Yakovu, dün görüştüğü Fransız Dışişleri Bakanı Michael Barnie’den de söz konusu bu üç nokta ile ilgili olarak Fransa Hükümetinin desteğini istedi.

Hollanda, kendi Dönem Başkanlığı içinde ve AB için çok önemli olan 17 Aralık Zirve kararı öncesinde “Kıbrıs” meselesinde bir uzlaşı çözüm bulmak gayretleri içinde gözükmektedir. Hollanda’nın hedefi Türkiye’nin, Gümrük Birliği antlaşmasını 17 Aralık öncesinde Kıbrıs (Rum) Cumhuriyetini de içine alacak şekilde genişletecek protokolü imzalaması.

Hollanda’nın bu iyi niyetli düşünce ve gayreti, Kıbrıs (Rum) Cumhuriyeti yöneticileri tarafından yanlış değerlendirilirse, taleplerinin kabul edilmesi yönünde ısrarlı olacaklar ve sonunda kendi kendilerini dolduruşa getirerek VETO seçeneğini kullanacaklar.

Zaten bir yerde Rum halkı da Papadopulos’u VETO hakkını kullanmaya zorluyor. Yapılan Kamuoyu yoklamaları, Rumların yüzde 60.4’ünün Türkiye’nin VETO edilmesinden yana olduğunu gösteriyor.