BM’de perde arkasında neler oluyor |
 |
Prof. Dr. Ata ATUN |
|
Türkiye’nin karşı deklarasyonu, Türkiye-AB sürtüşmesi ve çözüme çok yaklaşılmışken 24 Nisan 2004’de hüsrana uğrayan Kıbrıs sorunu Birleşmiş Milletleri tekrar harekete geçirdi.
Birleşmiş Milletlerde çarklar gene dönmeye başladı ve Kıbrıs konusu bu defa işi şansa bırakmadan çözülmek üzere ciddi bir şekilde ele alındı.
Kıbrıs sorununun çözümüne ilişkin bazı hazırlıkların bulunduğunun ilk işareti New York’ta gerçekleşen BM Genel Kurulu toplantısında ortaya çıktı. Kıbrıs sorunu ile ilgili herkes BM’nin 60.cı Genel Kurulunu bahane edip Kofi Annan ile görüşmeler yaptı. Arkasından hem Gül hem de Papadopulos, üstü kapaklı olarak 3 Ekimden sonra Annan’nın girişim yapacağı mesajlarını verdiler.
Bu hareketliliğin Türkiye ile direk ilgisi var. Türkiye’nin kesin kes ortaya koyduğu tavrı ile şimdilerde Kıbrıs (Rum) Cumhuriyetini tanımayacağı çok açık bir şekilde belli oldu.
Bu konuda Rum Diş İşleri Bakanı Yakovou bile işin böyle olduğundan emin. Türkiye’nin Rum yönetimini yakın bir zamanda tanımayacağını çok iyi biliyor ve dün bu gerçeği de dile getirdi.
Türkiye’nin hedefi 3 Ekim’de müzakerelere başlamak. AB karşı protokolünde yer alan “üye ülkelerle ilişkileri normalleştirmek” yani Kıbrıs (Rum) Cumhuriyetini tanımak ile limanlarını Rum bayraklı gemi ve uçaklara açmak konularını, Kıbrıs konusunu BM’de hareketlendirerek sonuca ulaştırmak ve öyle çözmek.
Bunun için de öncelikle BM’de Kıbrıs görüşmelerinin başlatılması gerekmektedir. Buna paralele olarak Türkiye-AB uyum müzakerelerinde “Ulaşım” ile ilgili bölümün (Chapter) müzakere tarihi mümkün mertebe geri alınacak.
B.M.’de Kıbrıs sorunu, tarafların kabul edeceği bir çözüme ulaştıktan sonra Türkiye yeni kurulacak iki toplumlu ve iki bölgeli “KIBRIS” devletini tanıyacak ve bu yeni devlete hava ve deniz limanlarını açacak. Sonra da Türkiye, AB ile “Ulaşım” bölümünü müzakere edip uyumlaştıracak.
Şimdi konu ile ilgili her kes bu gerçeği ve çözümü biliyor. İşin garibi bu formül Türkiye tarafından ortaya atılmış olmasına rağmen hiçte itiraz yok. Yani hem AB’de hem de BM’de konu ile ilgili her kes bu programı benimsemiş ve ona göre hazırlıklar yapılıyor.
Kıbrıs sorununa çözüm bulunması için Türkiye-AB uyum müzakerelerine paralel ilerleyecek bu sürecin başlaması için, BM Genel Sekreteri Kofi Annan 3 Ekim sonrasında düğmeye basacak.
İlk adım olarak, Ekim ayında Türkiye’nin AB ile müzakerelere başlaması ile birlikte BM’de Kıbrıs konusu tekrar ele alınacak ve hareketlenme başlayacak. BM genel Sekreteri Kofi Annan hemen tarafların görüşlerini almak üzere bölgeye özel görevliler gönderecek sonra da masaya bir çözüm planı koyacak. Annan’ın masaya koyacağı çözüm planının temelinde 24 Nisan 2004’te Rumlar tarafından reddedilen 5.ci versiyon Annan Planı yer alacak. Bu kesin.
Kıbrıs sorununa çözüm bulunması süreci tamamen BM Genel Sekreteri’nin yetkisinde. Avrupa Birliği Kıbrıs konusunda Genel Sekretere kesin kes katkıda bulunacak ama alternatif olmak çabasına da girişmeyecek. Tam tersine Türkiye-AB müzakereleri, BM’nin Kıbrıs sorunun çözme çabaları ile tam bir uyum ve paralellik içinde gidecek.
Bu süreç içinde, Kıbrıs (Rum) Cumhuriyeti yetkililerinin veya Papadopulos’un masaya oturmaktan kaçması olanaksız.
