İmtiyazlı Ortaklık gene hortlatılıyor |
 |
Prof. Dr. Ata ATUN |
|
Çok değil daha 9 gün önce “Siyasi Kriterin arkası imtiyazlı ortaklık” başlığı altında bir köşe yazısı yazmıştım.
Yazımın girişinde özetle, AB üyesi Fransa, Almanya, Danimarka ve örtülü olarak Avusturya gibi bazı AB üyesi ülkelerin müzakerelere “Siyasi Kriter” koşulunu getirmek istediğini sonra da bunu yapay bir sorun haline çevirerek yerine “İmtiyazlı Ortaklık”ı önereceklerini yazıp son paragrafını da “İşte bence Fransa’nın Türkiye ile müzakere edilecek bölümlere “Siyasî kriterlerin yerine getirildiğine bakılır” şeklinde bir koşulu getirmek istemesinin arkasındaki gerçek, çıkan fikir ayrılığını yatıştırmak için Almanya’nın önerisi olan “İmtiyazlı Ortaklık” fikrini ortaya atmak ve tarafları bu konu üzerinde mutabakata çağırmak. Sonrası elveda AB ve müzakereler…” diye kaleme alıp bitirmiştim.
Nihayet bu öngörümün doğruluğunun kokusu dün çıktı.
Türkiye’nin tam üyelik dışındaki bir alternatifi kabul etmeyeceğini çeşitli defalarca en yetkili ağızlardan vurgulamasına karşın, gelen bilgilere göre, Avrupa Birliği’nde Fransa’nın başını çektiği bir grup güçlü devlet, Türkiye’yle yapılacak üyelik müzakerelerinin tam üyelikle değil, imtiyazlı ortaklık ile sonlanması ihtimali konusunda AB üyesi diğer devletler ile istişarede bulunmaya başlamışlar.
Fransa ve Almanya, Türkiye ile müzakerelerin bir imtiyazlı ortaklığa yönelmesine sıcak bakıyor. Zaten fikir babası Almanya olduğundan bu düşüncenin AB içerisinde dalga dalga yayılıp daha çok destekçi bulacağı kesin.
Bence AB ülkelerinin, Mayıs ayında Viyana’da yapılacak, genişleme ve özellikle Türkiye konusunun ele alınacağı AB Dışişleri Bakanları gayrı resmi toplantısında, bu konuda daha somut veriler ve işaretler ortaya çıkacak. Belki de teklif resmen de ortaya atılacak.
Türkiye 3 Ekim Müzakere çerçeve belgesi içeriğinde koşul olarak yer alan limanlarını Rum bandıralı gemi ve uçaklara açılması konusunda iyice sıkıntıda gözüküyor. Bu konuda sunduğu ek protokol şimdilik sorunun çözümüne katkı koymaktan biraz uzak olarak algılanıyor.
AB, Ekim ayına kadar bir kefeye Türkiye’yi diğerine de Kıbrıs (Rum) cumhuriyetini koyup, 3 Ekim Müzakere Çerçeve Belgesindeki ön koşulları gözden geçirip yumuşatmaz veya Kıbrıs sorununun BM çerçevesinde çözümü sonrasına bırakmazsa Ekim ayında bir çıngar çıkacağı kesin.
Amerikalılar, Türkiye’nin üyelik sürecine yardımcı olmak hedefiyle Kıbrıs sorununda gelişmelere yardımcı olmak niyetindeler. Dış işleri Bakanı Rice ve ekibi bunu geçmişte defalarca dile getirdi.
Bu gerçekten yola çıkıldığında AB’nin ister istemez 3 Ekim Müzakere Çerçeve Belgesindeki ön koşulları gözden geçirip yumuşatacağı ve Ekim’de çıkması olası bir krize mani olacağı anlaşılmaktadır.
Amerikalılar, Kıbrıs’ta müzakere sürecinin, gündelik konularla da dahi olsa bürokratların yer alacağı teknik komiteler düzeyinde başlatılması için girişim üstüne girişim yapıyorlar ve bu görüşmelerin de Mayıs içinde başlayacağı neredeyse artık kesinleşti.
Kıbrıs sorununa çözüm getirilmesi konusundaki bu gelişme, belki de AB içinde zoraki de olsa bir yumuşamaya ve Türkiye-AB müzakere koşullarının tekrar gözden geçirilerek işleyebilir bir hale getirilmesine neden olacak veya tam aksine AB katı bir tutum içerisine girecek ve Türkiye’ye limanlarını açmamasının alternatifi olarak “İmtiyazlı Ortaklık” önerecek.
