Rum borsasında para kaybeden, KKTC’deki malını satıyor |
 |
Prof. Dr. Ata ATUN |
|
Güney Kıbrıs’taki borsa 1993 yılının Aralık ayında kuruldu ve son 11 yıl iyi bir performans gösterdi. Yıllardır ayakta durmayı başarmış tanınmış ve köklü Rum şirketleri, bir bir borsaya kote olarak hisselerini halka açmaya başladılar. Kurulduğu günden beri birkaç önemsiz aksama dışında devamlı yükseliş trendi gösteren Rum borsası, zaman içinde ününü “para kaybedilmeyen ve düşmeyen borsa” olarak yaptı.
Spekülasyondan anlamayan ve her gün yükselen hisselerden ağızları sulanan basit yatırımcılar, küçük küçük hisseler alıp her gün bir evvelki günden daha fazla kazanmaya başlayınca, işin boyutlarını büyüttüler ve kaybetmenin mümkün olmadığı Rum borsasında daha fazla kazanmak için bankalardan kredi alarak borsada oynamaya başladılar.
1974 öncesi KKTC’de mülk sahibi olan Kıbrıslı Rum’ların bazıları da, devamlı yükselen bu borsada oynayabilmek için KKTC’deki mallarını ipotek ederek bazı ticari bankalardan borç almak yöntemini keşfettiler ve başvurdukları bankalardan olumlu yanıt da alınca kuzeydeki mallarını bankaya ipotek vererek kredilerini aldılar. Bankalardan alınan bu krediler tatlı ve zahmetsiz kar hayalleri ile dosdoğru borsaya yöneldi ve hisseye dönüştü.
Kurulduğu günden beri yükselen ve tüm yatırımcıların yüzünü güldüren hisse değerleri aniden, geçen sene sonbaharda borsanın yaşadığı büyük kriz nedeni ile durdurulamayan bir düşüşe geçti ve tepetaklak oldu.
Değerleri bir anda neredeyse yarı yarıya düşen hisseler, tatlı karlar düşleyen ve bu fırsatı kaçırmak istemeyerek bankalardan aldıkları krediler ile hisse kağıdı alan yatırımcıları fena halde vurdu.
Güneydeki mallarına ilaveten kuzeydeki mallarını da Rum bankalarına ipotek veren bazı yatırımcılar, borsa borçlarından kurtulmak için çözümü KKTC’deki mallarını satmakta buldular.
Rumların Türklere mal satması 1964 sonrası çıkarılan bir emirname ile yasal olarak mümkün olmadığı için devreye hemen giren açıkgöz aracılar, kuzeydeki malların yasal yollardan Türklerin dışındaki kişilere satılabilmesi yolundaki tüm engelleri temizleyerek satışın önünü açtılar.
İddiaya göre yabancılara yapılan KKTC’deki toprak satışları daha fazla Mağusa Boğaz yöresi ve Kaplıca’da (Davlos) yer alıyor ve koçan işlemleri de Rum tarafındaki tapu dairesinde yasal olarak yapılıyor.
Borsa felaketinden sonra pek çok Rum, bu çıkmazdan kurtulmak için, KKTC’deki Rum Koçanlı mallarını AB vatandaşı Kıbrıslı Türkler’e, İngilizler’e, 3.cü uyruklu kişilere ve şirketlere satmaya başladılar.
Her ne kadar olayın kökeninde borsa yatmakta ise de, bence Rumları böylesi bir davranışa zorlayan bu düşüncenin kökeninde, Kuzeydeki Rum mallarının akıbetinin belirsizliği ve Papadopulos’un olumsuz davranışı nedeni ile Referandumda “HAYIR” denmesinin, gelecekte yapılması düşünülen “Kıbrıs’ta Barış ve Çözüm” müzakerelerini iyice zayıflatması ve inanılırlığını sarsması yatmaktadır.
Fakat bu satışlar, uzun vadedeki bizim için de içinden çıkılamaz olumsuzluklar yaratacaktır. Buna hazır olmalıyız.
Elinde tüm dünyanın yasal olarak tanıdığı Kıbrıs (Rum) Cumhuriyeti koçanı ile bir gün çıka gelip, üzerine yatırım yapılmış KKTC koçanlı bir arazinin sahibi olduğunu iddia ederek, söz konusu araziyi üstündeki taşınmaz mallarla birlikte sahiplenmek isteyecek olan Kıbrıs’lı bir Türk’ün, bir AB vatandaşının bir 3.cü ülke vatandaşının veya AB kayıtlı bir şirketin yasal olarak haklı olup olmadığı, yerel mahkemeler sonrası AİHM’ye yapılacak başvurular ve yaşanılacak olan tatsız olaylar bayağı başımızı ağrıtacaktır.
